Reklama. Do ewidencji rozrachunków służą konta zespołu 2, obejmujące rozliczenia z: Operacje gospodarcze związane z przeterminowanymi i przedawnionymi należnościami w księgach
Co najmniej na koniec roku obrotowego, ale przed sporządzeniem sprawozdania finansowego, jednostki sektora finansów publicznych są zobowiązane do naliczenia i ujęcia w księgach rachunkowych odpisów aktualizujących należności. Naliczanie i ujmowanie w księgach rachunkowych odpisów aktualizujących należności wynika z zasady ostrożnej wyceny, określonej w art. 7 uor. Zgodnie z nią przy wycenie bilansowej należności urealnia się ich wysokość z uwzględnieniem stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty przez dłużników. W ewidencji księgowej wartość należności urealnia się za pomocą odpisu aktualizującego należności (art. 35b i 35c uor). Odpis odpowiada kwocie należności, których spłata nie została w żaden sposób zabezpieczona, a ryzyko ich nieściągalności jest znaczne. Obowiązują dwie metody ustalania wysokości odpisu aktualizującego należności: metoda 1 - identyfikacja poszczególnych należności (art. 35b ust. 1 pkt 1-4) - w której ustala się wielkość odpisu oddzielnie dla każdego dłużnika postawionego w stan upadłości lub likwidacji albo którego sytuacja majątkowa i finansowa wskazuje, że zapłata przez niego zobowiązań w kwotach wynikających z obowiązujących umów nie jest prawdopodobna, metoda 2 - szacowanie kwoty odpisu ogólnego na nieściągalne należności (art. 35b ust. 1 pkt 5) - którą stosuje się w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców mających zobowiązania przeterminowane lub nieprzeterminowane o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności. Metoda 1 daje większą pewność co do prawidłowości obliczonych odpisów aktualizujących. Jednak ze względu na dużą pracochłonność może być stosowana jako jedyna metoda ustalania odpisów aktualizujących tylko w jednostkach organizacyjnych, w których należności z różnych tytułów są niewielkie i mają niezróżnicowaną strukturę. Metoda 2 ma zastosowanie do należności masowych, o krótkich terminach płatności. Może być stosowana obok pierwszej metody w jednostkach organizacyjnych pobierających znaczne dochody (przychody) na podstawie różnych tytułów prawnych (np. w urzędach obsługujących organy JST i samorządowe organy podatkowe, w samorządowych zakładach budżetowych). Stosuje się ją do należności dotyczących: świadczonych dostaw i usług na rzecz indywidualnych odbiorców (np. czynsze najmu i dzierżawy komunalnych lokali mieszkalnych i użytkowych, opłaty za wodę i ścieki, opłaty za wywóz nieczystości płynnych i stałych), dochodów budżetowych o charakterze cywilnoprawnym (np. ze sprzedaży, najmu i dzierżawy nieruchomości, sprzedaży składników mienia ruchomego), dochodów budżetowych z tytułu podatkowych i niepodatkowych dochodów publicznoprawnych (np. różnego rodzaju podatki i opłaty należne budżetowi państwa i budżetom JST). Przyjęte w jednostce zasady szacowania odpisów aktualizujących należy wskazać w dokumentacji opisującej przyjęte w jednostce zasady rachunkowości. Przy opisie przyjętych rozwiązań można korzystać z postanowień KSR 4 - "Utrata wartości aktywów". Procedura dokonywania odpisów aktualizujących należności metodą identyfikacji poszczególnych należności Krok 1 Czynności przygotowawcze Pracownicy komórki księgowości, prowadzący ewidencję pomocniczą należności, powinni: sporządzić wykaz (wydruk) zaległych należności według stanu na 31 grudnia roku obrotowego z kont szczegółowych prowadzonych dla poszczególnych dłużników w poszczególnych należnościach, zgromadzić dokumentację księgową i inną dla każdego dłużnika. Przykładowe dokumenty konieczne do ustalenia prawidłowych odpisów aktualizujących Decyzje odpowiednich organów o umorzeniu. Oświadczenia dłużników o powołaniu się na zarzut przedawnienia. Pisma od dłużników kwestionujących istnienie (wysokość) ich zobowiązań. Postanowienia sądowe o postawieniu jednostek organizacyjnych w stan likwidacji lub w stan upadłości albo o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej osób fizycznych. Postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania upadłościowego ze względu na brak majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania. Zgłoszenia do syndyka (likwidatora) należności jednostki. Dokumenty dotyczące ustanowienia zabezpieczeń należności (w tym hipotecznych). Pisma w sprawie ustalenia kategorii zaspokojenia należności jednostki w postępowaniu upadłościowym i w sprawie podziału odzyskanych kwot. Pisma potwierdzające wykreślenie osób prawnych i jednostek organizacyjnych z odpowiednich rejestrów. Pisma w sprawie ustalenia miejsca pobytu osób fizycznych. Dokumentacja egzekucyjna. W imiennym wykazie dłużników podaje się kwoty zaległości ogółem (osobno dla każdego rodzaju należności). W wykazie w osobnych pozycjach podaje się należności uznawane zgodnie z polityką rachunkowości za nieistotne (czyli takie, których dochodzenie jest nieopłacalne). Wykaz ten służy do dokumentowania wyników aktualizacji należności. Należy go wykorzystywać na kolejnych etapach aktualizacji. Kolejno wpisuje się do niego opracowane dane. Krok 2 Ustalenie i odpisanie należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych i nieistotnych Na podstawie zgromadzonej dokumentacji należy ustalić, które należności ujęte w księgach rachunkowych jednostki są na dzień bilansowy: przedawnione, umorzone, nieściągalne, nieistotne. Należności te nie mogą być uznane za realne, ponieważ prawdopodobieństwo ich uzyskania przez jednostkę jest zerowe lub bliskie zeru. W przypadku należności przedawnionych o charakterze publicznoprawnym (w tym podatkowym) upływ terminu przedawnienia oznacza ich wygaśnięcie. Należności te w całości odpisuje się z ksiąg rachunkowych. Upływ terminu przedawnienia należności cywilnoprawnych i pracowniczych uniemożliwia ich dochodzenie przez jednostkę przed sądem. Dłużnik może uwolnić się od obowiązku ich zapłaty przez przywołanie zarzutu przedawnienia. Powinno to być potwierdzone na piśmie. Takie należności przedawnione odpisuje się z ksiąg rachunkowych. Na pozostałe należy utworzyć odpis aktualizujący. Należności umorzone stają się nieściągalne z chwilą ich umorzenia w odpowiednim trybie, przewidzianym w przepisach szczególnych. Umorzenie należności zarówno o charakterze publicznoprawnym, jak i cywilnoprawnym oraz pracowniczym oznacza, że wierzyciel trwale zrezygnował z dochodzenia swoich należności. Należności te odpisuje się z ksiąg rachunkowych. Za nieściągalne uznaje się należności, co do których istnieją udokumentowane przesłanki wskazujące na to, że dłużnik nie ma możliwości ich uregulowania (potwierdzone np. postanowieniem właściwego organu egzekucyjnego w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego ze względu na brak majątku dłużnika). Należności te odpisuje się z ksiąg rachunkowych. Odpisać można również w całości należności, które nie są ani przedawnione, ani umorzone, ani nieściągalne, ale ich dochodzenie jest nieopłacalne (np. koszty egzekucji są równe lub wyższe niż te należności). Po tym etapie w imiennym wykazie dłużników podaje się: kwoty uznane za przedawnione, umorzone, nieściągalne i nieistotne, zakwalifikowane do odpisania z ksiąg rachunkowych, kwoty uznane za przedawnione, ale dla których dłużnicy nie powołali się na zarzut przedawnienia - zakwalifikowane do utworzenia odpisu aktualizującego, dokumenty będące podstawą tych ustaleń. Krok 3 Ustalenie kwoty odpisu aktualizującego dla należności wątpliwych Odpis aktualizujący ustala się dla należności wątpliwych. Chodzi tu o należności, które nie są przedawnione, umorzone ani nieściągalne, ale ich wymagalny termin płatności upłynął, a mimo to nie zostały uregulowane przez dłużników albo są zagrożone dużym prawdopodobieństwem nieściągalności. Kwota odpisu zależy od przyczyny jego dokonania. Zasady obowiązujące przy szacowaniu wielkości odpisu przedstawia tabela. Tabela. Sposób szacowania kwoty odpisu aktualizującego Przyczyna ustalenia odpisu Sposób oszacowania kwoty odpisu Postawienie dłużnika w stan likwidacji (osoby prawne i jednostki organizacyjne) lub w stan upadłości (osoby prawne i jednostki organizacyjne, osoby fizyczne w razie tzw. upadłości konsumenckiej). Odpis ustala się w kwocie stanowiącej różnicę między kwotą należności ujętą w księgach rachunkowych jednostki a wartością zabezpieczenia należności zgłoszonego organowi prowadzącemu postępowanie likwidacyjne lub upadłościowe. Oddalenie przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenie postępowania upadłościowego, w sytuacji gdy majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego. Odpis ustala się w pełnej kwocie należności wynikającej z ksiąg rachunkowych jednostki. Kwestionowanie przez dłużnika należności w sytuacji, gdy ocena jego sytuacji majątkowej i finansowej wskazuje na to, że spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna. Odpis ustala się w kwocie różnicy między kwotą należności wynikającą z ksiąg rachunkowych i wartością ustanowionego zabezpieczenia należności jednostki. Zaleganie przez dłużnika z zapłatą, gdy ocena jego sytuacji majątkowej i finansowej wskazuje na to, że spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna. Odpis ustala się w kwocie różnicy między kwotą należności wynikającą z ksiąg rachunkowych i wartością ustanowionego zabezpieczenia należności jednostki. Podwyższenie należności już wcześniej aktualizowanej z powodu utraty wartości (np. na skutek dopisania do należności głównej zaległych odsetek). Odpis ustala się w kwocie odpowiadającej podwyższeniu należności wcześniej powstałej i już aktualizowanej. Po tym etapie w imiennym wykazie dłużników podaje się: wnioskowaną kwotę odpisu aktualizującego, przyczynę jego ustalenia, dokumenty będące podstawą tych ustaleń. Krok 4 Ujęcie odpisu aktualizującego w księgach rachunkowych Najpierw główny księgowy kontroluje prawidłowość sporządzenia imiennych wykazów dłużników. Potem przekazuje je do zaopiniowania radcy prawnemu (co do dopuszczalności zakwalifikowania należności do odpisania z powodu przedawnienia, umorzenia, nieściągalności i nieistotności). Następnie wykazy te zatwierdza kierownik jednostki. Na koniec sporządza się dowody PK - "Polecenie księgowania", na podstawie których w księgach rachunkowych ujmuje się odpisy: należności z tytułu przedawnienia, umorzenia i nieściągalności, aktualizujące należności. Odpisy te należy zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych (konto 761). Ponadto należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają ujęte uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. Odpisy aktualizujące wartość należności funduszy tworzonych na podstawie odrębnych ustaw obciążają fundusze (§ 10 ust. 3 rozporządzenia w sprawie rachunkowości oraz planów kont). Wszystkie ww. odpisy wprowadza się do ksiąg rachunkowych nie później niż z dniem 31 grudnia roku obrotowego. Procedura dokonywania odpisów aktualizujących należności metodą szacowania kwoty odpisu ogólnego na nieściągalne należności Krok 1 Ustalenie wskaźników zagrożenia nieściągalnością dla poszczególnych należności i grup dłużników metodą wiekowania należności Wskaźniki te (wyrażone procentowo) określa się na podstawie danych na temat ściągalności należności należących do danego rodzaju należności i poszczególnych grup dłużników, z poprzednich okresów sprawozdawczych. Ustalenie wskaźników dla danego roku należy udokumentować na piśmie. W dokumencie tym należy zawrzeć co najmniej następujące dane: nazwa należności, kategoria dłużników (np. osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne), okres powstania należności (np. dla kategorii wiekowych należności: powstałych w roku bilansowym, do 2 lat przed rokiem bilansowym, sprzed 2 lat przed rokiem bilansowym), wskaźnik procentowy ściągalności należności powstałych w danym okresie, dane historyczne, na podstawie których wyliczono wskaźnik. Pismo sporządzają pracownicy odpowiedzialni za prowadzenie ewidencji należności. Sprawdza je główny księgowy i zatwierdza kierownik jednostki. Krok 2 Sporządzenie wykazów dłużników dla wyznaczonych kategorii wiekowych należności Pracownicy komórki księgowości, prowadzący ewidencję pomocniczą należności, powinni: sporządzić wykaz (wydruk) zaległych należności według stanu na 31 grudnia roku obrotowego z kont szczegółowych prowadzonych dla poszczególnych dłużników w poszczególnych należnościach, zgromadzić dokumentację księgową i inną dla każdego dłużnika (patrz krok 1 w metodzie 1, z tym że gromadzi się wyłącznie dokumenty dotyczące umorzenia, przedawnienia i nieściągalności). W imiennym wykazie dłużników podaje się kwoty zaległości ogółem (osobno dla każdego rodzaju należności), w podziale na kategorie wiekowe należności ustalone w jednostce. Krok 3 Ustalenie i odpisanie należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych i nieistotnych Działania wykonuje się i dokumentuje tak samo, jak podano w kroku 2 w metodzie 1. Krok 4 Ustalenie kwoty odpisu aktualizującego dla należności wątpliwych Odpis wyliczają pracownicy prowadzący ewidencję pomocniczą należności. Robią to na podstawie wskaźników zagrożenia nieściągalnością, ustalonych dla poszczególnych należności i grup dłużników. W tym celu kwotę należności w danej kategorii wiekowej należności, pomniejszoną o należności przedawnione, umorzone i nieściągalne, mnoży się przez odpowiedni wskaźnik zagrożenia nieściągalnością. Wyliczoną kwotę odpisu aktualizującego dla każdego dłużnika wpisuje się do wykazu imiennego dłużników. Krok 5 Ujęcie odpisu aktualizującego w księgach rachunkowych Działania wykonuje się i dokumentuje tak samo, jak podano w kroku 4 w metodzie 1. Oprac. Izabela Motowilczuk były wieloletni inspektor kontroli Podstawy prawne: art. 7, art. 35b, art. 35c ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2018 r. poz. 395; z 2019 r. poz. 55) § 10 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej ( z 2017 r. poz. 1911; z 2018 r. poz. 2471) Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 - "Utrata wartości aktywów" ( Min. Fin. z 2012 r. poz. 15)Robert, Janów Wielkopolski. Zgodnie z art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej ustawa o sus) należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Za moment wymagalności przyjąć trzeba dzień, w którym składki powinny zostać uiszczone przez maszyna do pisania Poprzedni wpisBankowy Tytuł Egzekucyjny BTE a sprzedaż kredytu – 3 dobre informacje! Następny wpisWindykator pozwał mnie do sądu – radca prawny radzi Ostatnie z Dług Rate this post Rozwód a kredyt hipoteczny to ciężki orzech do zgryzienia. Jak zwykło się mówić Rate this post Egzekucja z wynagrodzenia za pracę to jeden ze sposób przymusowego egzekwowania należności w Rate this post Syndyk a komornik – zastanawiałeś się kiedyś kim jest syndyk i na czym Rate this post Jeszcze kilka lat temu byliśmy świadkami masowego dochodzenia przedawnionych roszczeń. Fundusze zajmujące się Rate this post Czy żona odpowiada za długi męża, a mąż za długi żony? Jeżeli razem
Wartość należności przedawnionych zalicza się do przychodów w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Należność spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od kontrahenta zagranicznego przedawniła się. Jej wycena na dzień bilansowy skutkowała
W niniejszym artykule omówiono generalne zasady związane z wygaśnięciem biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych wobec organów podatkowych i składkowych wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS). Ordynacja podatkowa przewiduje różne formy wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Powszechnie znaną formą jest zapłata czy potrącenie. Jedną z nich jest także wygaśnięcie na skutek przedawnienia. Przedawnienie zobowiązania podatkowego polega na tym, że po upływie określonego terminu podatnik nie musi go regulować. Oznacza to, że po upływie pewnego czasu fiskus nie może skutecznie domagać się od podatnika zapłaty podatku lub wynikających z niego odsetek. Przedawnienie zobowiązania może nastąpić wskutek wydania decyzji administracyjnej lub z mocy prawa. Stosunek zobowiązaniowy co do zasady przestaje istnieć. Choć idea przedawnienia wydaje się być prosta, w życiu codziennym może nastręczać wiele wątpliwości. O czym w dalszej części artykułu. Terminy Jak już wyżej wspomniano, zobowiązanie podatkowe wygasa wraz z upływem pewnego czasu. W zależności od tego, jak ono powstało, termin przedawnienia może być różny. Dla podatników najczęściej będzie miała znaczenie dyspozycja art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, według której zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przykład 1. Podatnik złożył deklaracje PIT za 2011 r. w marcu 2012 r. Termin złożenia i zapłaty podatku upłynął 30 kwietnia 2012 r. Zobowiązanie podatkowe za rok 2011 wygaśnie zatem dopiero z końcem 2017 r., czyli pięć lat od końca 2012 r. Sytuacje, w których podatnicy są zobowiązani do samodzielnego obliczenia podatku oraz jego zapłaty występują najczęściej. Jednakże, zdarzają się również okoliczności, w których obowiązek podatkowy powstaje w wyniku wydania decyzji przez organy skarbowe. Zobowiązanie podatkowe nie powstaje w sytuacji, gdy decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego została doręczona po upływie trzech lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Należy jednakże pamiętać, że przedawnienie prawa do wydania decyzji jest możliwe tylko i wyłącznie w stosunku do zobowiązań podatkowych, które nie powstają z mocy prawa, np. zapłata podatku rolnego, od nieruchomości. Wówczas zobowiązanie podatkowe przedawnia się po upływie trzech lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy albo po upływie pięciu lat, jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w terminie lub nie ujawnił w niej części swoich dochodów, wskutek czego urząd skarbowy wydał decyzję ustalającą wysokość zatajonych zarobków oraz kwotę podatku do zapłaty. Uwaga na koniec terminów Wzmożona aktywność fiskusa może objawiać się przed końcem terminu przedawnienia. Niekiedy, gdy do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego zostanie mniej niż trzy miesiące, organ skarbowy może nadać wydanej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, co skutkuje skuteczniejszą egzekucją niezapłaconego podatku, nawet gdy decyzja nie jest jeszcze ostateczna, a podatnikowi przysługuje środek odwoławczy w postaci odwołania. Bieg przedawnienia zobowiązania Pięcio - i trzyletni okres czasu są podstawowymi terminami przedawnienia zobowiązania. Mogą one zostać wydłużone wskutek przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia. Przykładowo bieg przedawnienia zostaje zawieszony z chwilą wniesienia skargi do sądu na decyzję dotyczącą zobowiązania podatkowego. Inną przesłanką jest zawiadomienie podatnika o rozpoczęciu postępowania karnego skarbowego w przedmiocie niedopełnienia obowiązku podatkowego. Ponadto, bieg przedawnienia jest przerwany jako efekt zastosowania środka egzekucyjnego. Istotne tutaj jest nie tyle prawidłowe powiadomienie podatnika, co faktyczne dokonanie czynności egzekucyjnych. Przykładem środka egzekucyjnego jest zajęcie samochodu, nieruchomości czy rachunku bankowego. Na uwagę zasługuje fakt, że organ skarbowy jest uprawniony do zastosowania nawet kilku środków egzekucyjnych, jeżeli ściągnięcie należności w ramach jednego z nich nie przyniesie rezultatu. Użycie każdego kolejnego środka skutkuje zerwaniem biegu przedawnienia. Kontrowersje związane z hipoteką i zastawem skarbowym Organy podatkowe mają możliwość dokonania zabezpieczenia zobowiązania podatkowego hipoteką lub zastawem skarbowym. Taka asekuracja ze strony fiskusa skutkuje tym, że należność podatkowa nie ulega przedawnieniu, gdyż tego rodzaju zabezpieczenie ma charakter rzeczowy. Przez charakter rzeczowy należy rozumieć sytuację, w której odpowiedzialność ponosi niekoniecznie podatnik, ale każda inna osoba, która weszła w posiadanie np. nieruchomości (w wypadku hipoteki) lub rzeczy ruchomej (w wypadku zastawu skarbowego), obciążonych tymi prawami. Ponadto rzeczowy charakter odpowiedzialności skutkuje tym, że po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowe mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu. Zatem ustawodawca przewidział w Ordynacji podatkowej wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. W tej kwestii głos zabrał Trybunał Konstytucyjny (wyrok z dnia 8 października 2013 r., sygn. akt SK 40/12). Trybunał orzekł, że całkowity brak przedawnienia należności zabezpieczonych hipoteką przymusową stanowi przekroczenie zakresu swobody regulacyjnej ustawodawcy oraz narusza zasadę równego traktowania. Osoby, które posiadają nieruchomości oraz majątek ruchomy są w gorszej sytuacji niż te, które dysponują jedynie majątkiem obrotowym (np. towarami, produktami). Tylko w stosunku do pierwszej grupy organ podatkowy może ustanowić hipotekę oraz zastaw skarbowy. Zatem zobowiązania tej grupy podatników mogą się nigdy nie przedawnić. Takie założenie narusza konstytucyjną zasadę, w myśl której własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej (art. 64 ust. 2 ustawy zasadniczej). Trybunał Konstytucyjny orzekł, że aktualnie obowiązujący przepis w przedmiocie stosowania hipoteki i zastawu skarbowego budzi poważne wątpliwości wymaga ponownej regulacji przez ustawodawcę. Każdy podatnik ma prawo do przedawnienia zobowiązania podatkowego, niezależenie od tego, jakie zabezpieczenie organ podatkowy ustanowił na ich majątku. W praktyce z uwagi na niekonstytucyjność art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej podatnicy, na których dobrach urząd ustanowił hipotekę lub zastaw skarbowy, mogą w postępowaniu podatkowym podnieść zarzut przedawnienia. Bezprawność fiskusa Organy podatkowe nie mogą żądać wykonania przedawnionego zobowiązania podatkowego, co w praktyce niestety się zdarza. Należy tutaj dobitnie podkreślić, że takie działanie organu jest bezprawne! W takim wypadku należy wnieść pismo do organu, w którym zawarte będą zarzuty dotyczące bezpodstawnego prowadzenia egzekucji, w tym wniosek o jej zaprzestanie. Podstawą prawną dla podniesionych zarzutów jest oczywiście przedawnienie zobowiązania podatkowego. Podatnik ma 7 dni od momentu otrzymania tytułu egezkucyjnego. Należy mieć na uwadze, że wniesienie zarzutu nie musi skutkować wstrzymaniem postępowania, przynajmniej do czasu rozpoznania zarzutu. Jedynie w uzasadnionych przypadkach fiskus może wstrzymać czynności egzekucyjne np. ze względu na sytuację materialną wnioskodawcy. W przypadku, gdy działania organu skarbowego przerosną możliwości poznawcze podatnika, warto zgłosić się do doradcy podatkowego, który pomoże sporządzić stosowny wniosek. Przedawnienie wobec ZUS Podobne zasady, jak w Ordynacji podatkowej, dotyczą zaległych składek ZUS. Ich wymagalność również może ulec przedawnieniu. W tej materii doszło do nowelizacji ustawy, która zaowocowała skróceniem okresów przedawnienia. Należy przypomnieć, że od 2012 roku, podobnie jak w przepisach podatkowych, okres przedawnienia składek ZUS wynosi pięć lat, licząc od dnia, w którym upłynął termin ich płatności. Termin ten wynika z dosłownego brzmienia art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców ( Nr 232, poz. 1378). W art. 27 ustawy zostały zamieszczone zasady obliczania terminu wygaśnięcia zobowiązania wskutek przedawnienia należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed 1 stycznia 2012 r. oraz zasady odnośnie terminu przedawnienia składek nienależnie opłaconych przed tym dniem. Gwoli przypomnienia, termin regulowania składek to 5., 10. lub 15. dzień miesiąca za miesiąc poprzedni. Przedawnienie zobowiązania w postaci należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed 1 stycznia 2012 r. będzie następowało po upływie 5 lat, licząc od 1 stycznia 2012 r. Z kolei jeżeli przedawnienie zobowiązania z tytułu składek, które rozpoczęło się przed dniem 1 stycznia 2012 r., nastąpiłoby - zgodnie z przepisami obowiązującymi przed tą datą - wcześniej, przedawnienie zobowiązania będzie skuteczne po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym przedmiotowe należności stały się wymagalne. Przykład 2. Składki ZUS były wymagalne na dzień 7 stycznia 2012 r. Zastosowanie mają przepisy po nowelizacji tzn. składki przedawnią się po pięciu latach od dnia 7 stycznia 2012 r. - dnia 7 stycznia 2017 r. Przykład 3. Składki ZUS były wymagalne 12 lutego 2007 r. Zgodnie ze “starymi” przepisami, przedawnienie zobowiązania następuje po 10 latach licząc od dnia 12 lutego 2007 r., czyli w dniu 12 lutego 2017 r. Zgodnie z “nowymi” przepisami, składki przedawniają się po pięciu latach, licząc od dnia 1 stycznia 2012 r, czyli w dniu 1 stycznia 2017. Kiedy można wyjątkowo stosować stare zasady? Jak zostało już wspomniane, z dniem 1 stycznia 2012 r. okres przedawnienia składek ZUS wynosi pięć lat od dnia, w którym upłynął termin ich płatności. Zasadniczo, gdy zaległość powstała przed 2012 rokiem, bieg przedawnienia powinien być liczony również od 1 stycznia 2012 r. Wyjątkiem od tej zasady jest reguła, która mówi, że podatnik może stosować “stare” zasady, gdy przedawnienie zobowiązania dotyczy należności za składki sprzed 2012 r., które zgodnie z ówczesnymi przepisami przedawniłyby się wcześniej, niż w 2017 roku, podatnikowi wolno dalej stosować 10-letni bieg terminu przedawnienia zobowiązania. Przykład 4. Podatnik ma zaległość składkową z 2005 roku. W 2015 roku mija 10 lat od daty ich wymagalności. Według “nowych” zasad należałoby dodać 5 lat do 2012 r., czyli nastąpiłoby w 2017 r. Ponieważ przedawnienie na “starych” zasadach następuje przed 2017 r., można stosować zasady sprzed nowelizacji. Zawieszenie biegu przedawnienia składek ZUS Przedziały czasowe, w jakich dochodzi do zawieszenia terminu przedawnienia, wyłącza się przy obliczaniu 5-letniego terminu od daty wymagalności składek. W rzeczywistości powinno dokonywać się sumy biegu przedawnienia, jaki upłynął do czasu zawieszenia i po odwieszeniu. Skutkuje to przedawnieniem należności w terminie późniejszym aniżeli 5 lat. Ustawodawca przewidział następujące sytuacje, kiedy następuje zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązania: 1. od zawarcia umowy o rozłożeniu na raty zaległych należności lub odroczenia terminu płatności do dnia terminu płatności ostatniej raty albo odroczonej należności z tytułu składek (uwaga: w razie zawarcia umowy o odroczeniu terminu płatności bieg terminu przedawnienia nie rozpocznie się),2. od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania zaległych należności do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego,3. gdy wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd, bieg terminu zawieszenia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez dwa lata,4. od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy. Przerwanie biegu przedawnienia składek ZUS ZUS ma wiele możliwości by przerwać bieg przedawnienia zobowiązań z tytułu niezapłaconych składek. Przykładowo bieg przedawnienia zaległych składek jest przerywany, w momencie samego podjęcia czynności przez ZUS, które zmierzałyby do wyegzekwowania zaległych składek. Ponadto podobny skutek wywołuje wydanie decyzji w przedmiocie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym lub w zakresie podstawy wymiaru składek, obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia.
Jak zostało zauważone powyżej, skupowanie przedawnionych długów stanowi ryzyko firm windykacyjnych. Firmy te skupują paczki wierzytelności, rzadko kiedy sprawdzając jakość zakupionych „produktów”. Firmy te mają świadomość, że niektóre wierzytelności są dawno przedawnione, ale liczą, że nieświadomi dłużnicy spłacą
wniosek o spisanie należności przedawnionych
