Jak wygląda proces o "rozwód kościelny", czyli tak naprawdę stwierdzenie nieważności małżeństwa? Przedstawiam Państwu opis procesu w 11 krokach. 1. Przygotowanie formalne i merytoryczne Pierwszym działaniem do rozpoczęcia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa jest odpowiednie przygotowanie się do niego. Na czym polega przygotowanie do procesu? Bardzo istotne jest, aby nie popełnić żadnych błędów formalnych oraz merytorycznych, ponieważ mogą one spowodować wydłużenie czasu trwania procesu oraz negatywnie wpłynąć na jego przebieg. Z tego powodu, warto zwrócić uwagę na poprawne określenie właściwości miejscowej sądu, określenie podstaw prawnych, sporządzenie oraz obiektywną weryfikację własnego materiału dowodowego oraz w pełni wyczerpujący, ale niezbyt długie sporządzenie tekstu skargi powodowej. 2. Złożenie skargi powodowej Drugim krokiem jaki powinniśmy podjąć jest złożenie skargi powodowej. Skargę składamy osobiście w siedzibie Sadu Kościelnego lub też możemy wysłać ją za pomocą listu poleconego. W efekcie zyskujemy dekret o przyjęciu skargi przez Sąd. Kopia skargi zostaje wysłana do strony pozwanej. Na tym etapie procesu zostają określone jakie podstawy prawne nieważności małżeństwa zostaną zbadane oraz zostanie ustanowione Kolegium Sędziowskie, Notariusz oraz Obrońca Węzła Małżeńskiego. 3. Zeznania stron ​Kolejne działanie w procesie to zeznania stron. Miejscem składania zeznań jest najczęściej Sąd lub może być to również parafia. Nie jest to rozprawa. Podczas zeznań nie są obecne ani strony, ani świadkowie. W zeznaniach biorą udział jedynie sędzia, notariusz oraz może być także obecny adwokat kościelny. Co istotne, to fakt, że składanie zeznań to indywidualna rozmowa, w żadnym razie nie jest to rozprawa. Samo składnie zeznań trwa około 1-2 godziny. Na koniec należy zawsze przeczytać cały protokół przesłuchania i się pod nim podpisać 4. Zeznania świadków Czwarty krok w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa to składanie zeznań przez świadków. Odbywają się w Sądzie Kościelnym lub parafii, bez obecności stron procesu. Sytuacja jest identyczna jak w poprzednim punkcie. Składanie zeznań to indywidualna rozmowa z sędzią. Nie jest to rozprawa. Przeważnie złożenie zeznań trwa około 2 godzin i kończy się złożeniem podpisu na protokole przesłuchania. 5. Wydanie opinii przez psychologa lub psychiatrę Następnie biegły psycholog lub psychiatra, czy też seksuolog (niezbędny w większości spraw) wydaje opinię. Obecność biegłego psychologa, psychiatry czy seksuologa zależy od zastosowanej podstawy prawnej. Proces opiniowania składa się z indywidualnej rozmowy z biegłym oraz wydania przez niego pisemnej opinii, która jest jednym z istotnych dowodów w całej sprawie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. 6. Publikacja akt w siedzibie Sądu W szóstym kroku procesu dochodzi do publikacji akt i odbywa się to wyłącznie w siedzibie Sądu. To moment, w którym strony mają możliwość zapoznania się z wszystkimi wcześniej zebranymi dowodami. We wcześniejszych etapach procesu, nie ma takiej możliwości, akta są wówczas niedostępne dla stron. Warunki publikacji są trzy. Po pierwsze to nielimitowany czas na zapoznanie się z aktami. Po drugie zakaz tworzenia kopii, zdjęć, jedyną możliwością jest sporządzanie notatek. Ostatnim warunkiem publikacji jest fakt, iż kopię akt może posiadać wyłącznie adwokat kościelny. 7. Odpowiedź po zapoznaniu się z aktami W siódmym etapie sprawy jest czas na ustosunkowanie się do zebranego materiału, czyli odpowiedź po zapoznaniu się z aktami. Odpowiedź może przybrać postać: polemiki z wybranymi elementami materiału lub propozycji zbadania nowych dowodów. W tym momencie procesu istotne jest, aby sporządzona odpowiedź była stonowana, merytoryczna, a nie emocjonalna. 8. Uwagi Obrońcy Węzła Małżeńskiego ​W kolejnym punkcie procesu sporządzane są uwagi Obrońcy Węzła Małżeńskiego. Kim jest Obrońca Węzła Małżeńskiego? To osoba, która z urzędu broni ważności małżeństwa. Charakterystyczne dlatego typu uwag, jest fakt, iż zwykle uwagi Obrońcy są negatywne. Nie znaczy to jednak, że wyrok będzie negatywny. Przeważnie jest to polemika ze stronami i ocenianie zebranego materiału dowodowego. Obrońca zwraca uwagę sędziów na elementy, które świadczą o ważności małżeństwa. 9. Głos obrończy Dziewiąty punkt procesu to ważny czas na podsumowanie zebranego materiału, czyli głos obrończy. Istotne, aby był on przygotowany profesjonalny i został pozbawiony zbędnych emocji. Cechami głosu obrończego jest to, że każda ze stron ma do niego prawo. Może być on sporządzony w formie polemiki z wybranymi dowodami lub tezami Obrońcy Węzła. Głos obrończy zwraca uwagę sędziów na elementy, które świadczą o ważności małżeństwa. 10. Wyrokowanie Przedostatnim etapem jest wyrokowanie. To ostatnia faza procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa, w której obecni są tylko sędziowie. Cechy wyrokowania to fakt, iż trzech sędziów podejmuje decyzję o ważności lub nieważności małżeństwa oraz że muszą mieć sędziowie moralną pewność (ponad 100%), że małżeństwo w dniu jego zawierania było nieważnie zawierane. 11. Dekret o wykonalności wyroku Ostatni etap procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa to wydanie dekretu o wykonalności wyroku, który pozwala na ponowne zawarcie małżeństwa. Po ogłoszeniu dekretu strony procesu stają się osobami stanu wolnego w rozumieniu prawa kanonicznego oraz mają możliwość zawarcia sakramentu małżeństwa zgodnie z Nauką Kościoła.